Rozwój cywilizacyjny to coś niezbędnego i pozytywnego, ale również niosącego ze sobą pewne zagrożenia. Należą do nich choroby cywilizacyjne, obejmujące swym zasięgiem coraz większy procent populacji. Do jednej z nich z pewnością należy Hashimoto.  W związku z tym, że trafia do mnie coraz więcej pacjentów z tą dolegliwością zupełnie niewiedzących w jaki sposób poradzić sobie z dietą, jaką powinno się stosować w tej chorobie, pomyślałam, że warto będzie coś o tym napisać.
Hashimoto to choroba autoimmunologiczna w wyniku, której rozregulowany układ immunologiczny zaczyna atakować własne organy w tym wypadku tarczycę, rozpoznając jej białka jako wrogie i niszcząc je. Ocenia się, że predyspozycje genetyczne są w 70 % odpowiedzialne za powstanie tej choroby, pozostałe 30 % to stres, większe narażenie płci żeńskiej, nadmiar jodu, niedobory selenu, witaminy D3 i innych, niewłaściwa dieta. Przebieg choroby jest zazwyczaj przewlekły, postępuje on wolno, po czym dochodzi do trwałej niedoczynności tarczycy, kiedy to podwyższony jest poziom hormonu TSH i obniżony poziom hormonów tarczycy T4 (tyroksyny)  i T3 (trójjodotyroniny).

Dolegliwości wynikające z choroby Hashimoto

– chroniczne zmęczenie i osłabienie
– spowolnienie fizyczne i psychiczne
– zmniejszenie siły mięśniowej, łatwe męczenie się
– kurcze i bóle mięśni
– obrzęki stawów
– uczucie chłodu i marznięcie
– problemy z koncentracją
– zaburzenia pamięci
– nerwowość, rozdrażnienie, przygnębienie, czasem depresje
– problemy ze snem
– objawy nieżytu górnych dróg oddechowych
– opuchlizna zwłaszcza powiek i rąk
– łamliwość paznokci
– wypadanie włosów, łysienie plackowate
– zmiany skórne – suchość, nadmierne rogowacenie naskórka
– zmniejszona potliwość
– osłabienie tętna
– przybieranie na wadze, otyłość
– zaparcia
– zatrzymywanie wody w organizmie
– rozregulowanie cykli miesiączki i obfite krwawienia
– występowanie hipercholesterolemii
Jeśli pojawiają się ww. objawy warto wybrać się do endokrynologa, który zleci wszystkie niezbędne badania.

Diagnostyka Hashimoto

– badanie poziomu TSH, T4 i T3
– badanie na obecność przeciwciał tarczycowych
– USG tarczycy

Leczenie Hashimoto

Polega ono na stałym przyjmowaniu preparatów tyroksyny, wyrównujących poziom hormonów tarczycy we krwi. Nawet jeśli staje się on optymalny, trzeba stale go badać, bo w każdej chwili może on ulec zmianie. Dlatego też osoba chora na Hashimoto powinna być pod stałą kontrolą lekarza.
Istotnym czynnikiem wspomagającym leczenie jest jak zwykle dieta. Stosowanie specjalnego protokołu, tudzież dieta eliminacyjna przynoszą doskonałe rezulataty.

Dieta w Hashimoto

Z pewnością dieta w Hashimoto powinna być dobrana indywidualnie, ponieważ pacjenci często zmagają się z innymi chorobami współtowarzyszącymi takich jak, Cukrzyca typu 1, Celiakia, Otyłość, Łuszczyca, Reumatoidalne Zapalenie Stawów oraz wszelkiego rodzaju nietolerancje pokarmowe i alergie.
Jednakże istnieją czynniki, które powinny być wyeliminowane z diety wszystkich chorych na Hashimoto oraz takie na które należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie dopuścić do ich niedoborów.

Istotne składniki
Jod – element, na który należy bardzo uważać, aby go nie przedawkować. Wraz z selenem przyczynia się do spadku przeciwciał. Źródłami jodu w pożywieniu są:
– sól kuchenna jodowana
– ostrygi, świeży dorsz, okoń, halibut, łosoś, pstrąg tęczowy, śledź, makrela wędzona, sarynka w pomidorach, tuńczyk w oleju
– pieczarki
– orzechy laskowe, pestki dyni, migdały
– brokuły, szpinak,, kapusta biała, pomidory
– groszek zielony, fasola biała
– jaja kurze
– ryż brązowy,
– banany, jabłka
– kakao
Selen – jest odpowiedzialny na pobudzanie reakcji układu immunologicznego. Działa on przeciwzapalnie, zmniejsza stany zapalne oraz neutralizuje wolne rodniki. Pomaga on wyrównywać poziom hormonów, a także bierze udział w konwersji hormonu T4 w T3 oraz w ich rozkładzie, zmniejsza też proces autoagresji. Braki selenu przyczyniają się do pogorszenia przyswajania jodu oraz braku ochrony przed jego toksycznym nadmiarem. Leczenie Hashimoto Tyroksyną  jest wspomagane suplementacją Selenem. Jeśli chcemy dostarczyć sobie tego pierwiastka wraz z pożywieniem należy jeść:
– orzechy brazylijskie,nerkowca i włoskie
– tuńczyka, halibuta, łososia, gotowanego indyka, kurczaka, wołowinę i jagnięcinę
– soczewicę
– nasiona słonecznika
– jaja kurze
– kaszę gryczaną, ryż
– kakao, gorzką czekoladę, miód rzepakowy
– szpinak, brokuły
– banany i suszoną żurawinę
Cynk – jest niezbędny do produkcji TSH, jego niedobór zaburza konwersję hormonu T4 do aktywnego hormonu T3. Pierwiastek ten  ma także olbrzymi wpływ na właściwe działanie układu immunologicznego oraz na obniżenie poziomu przeciwciał tarczycy. Jest on niezbędny do tego by nasze włosy były w dobrej kondycji, z czym często jest problem przy Hashimoto. Nie zapomnijmy także tego iż cynk to świetne źródło antyoksydantów chroniących nas przed wolnymi rodnikami. jeśli chcemy sobie dostarczyć duże ilości tego pierwiastka dobrze jest spożywać:
– pestki dyni, ziarna sezamu, orzechy nerkowca i laskowe, migdały, kakao
– gotowaną wołowinę, jagnięcinę, kurczaka, królika, indyka
– białą fasolę, groszek zielony, bób soczewicę, ciecierzycę
– komosę ryżową, kaszę gryczaną
– szpinak, szparagi, brokuły, kapustę białą, pomidory, natkę pietruszki
– banany
Uwaga funkcje cynku są zblokowane przy nadmiarze miedzi.
Magnez – jego właściwe proporcje, są niezwykle ważne dla prawidłowego metabolizmu wapnia w kościach, aktywności witaminy D oraz funkcjonowania układu nerwowego i nadnerczy. Magnez wpływa również na pracę witaminy B5 i B6 oraz witaminy C i cynku. Ze względu na okresowe wyłączenie zbóż z diety przy Hashimoto, może nam brakować tego pierwiastka. Także stres, alkohol i kofeina wypłukują z nas magnez. Dostarczenie magnezu w diecie przyczynia się do łagodzenia objawów Hashimoto takich jak, niepokój, bóle mięśni, głowy i miesiączkowe, zaparcia.  Magnez możemy dostarczyć jedząc:
– pestki dyni i słonecznika
– kakao i gorzką czekoladę
– orzechy brazylijskie, nerkowca i laskowe oraz migdały
– kaszę gryczaną i jaglaną oraz brązowy ryż
– fasolę białą, szparagową, groch, soczewicę
– natkę pietruszki, szpinak, brokułu, marchew, sałatę
– tuńczyka gotowanego, makrelę, łososia i mięso z królika
– banany
– jajka kurze
Witamina D – choroby autoimmunologiczne często doprowadzają do niskiego poziomu tej witaminy, która jest wychwytana. Wiadomo, że najlepszym jej źródłem są promienie słoneczne, ale ze względu na nasz klimat konieczna jest suplementacja tego składnika, zwłaszcza ze względu na jego wpływ na wchłanianie się wapnia. Źródłem witaminy D w diecie są:
– tran
– kurki, borowiki, pieczarki
– śledź w oleju i marynowany, gotowane łosoś i makrela, tuńczyk w oleju, świeży dorsz
– jaja kurze i masło
– pomarańcze
Przy suplementacji Witaminą D należy zwrócić też uwagę na Witaminę K, której niedobór powoduje odkładanie się wapnia w tkankach miękkich zamiast w kościach i zębach. Witaminę K2 znajdziecie w:
– wątróbce gęsiej, kurczaku, wołowinie, łososiu i makreli
– żółtkach jaj i maśle
– kapuście kiszonej
Witamina A  i Beta-karoten- ma ona wpływ na syntezę i produkcję hormonu T3, przy jej brakach poziom hormonów tarczycy szybko spada. Znajdziemy ją w:
– wątróbce wieprzowej, makreli, łososiu
– marchwi, czerwonej papryce, brokułach, pomidorach, szpinaku, szczawiu, natce pietruszki  sałacie, kapustnych, dyniach
– brzoskwiniach, śliwkach, morelach, jeżynach
– jajach kurzych i maśle
Witaminy z Grupy B – odgrywają dużą rolę przy kontroli metabolizmu i objawów choroby Hashimoto. Są one niezbędne dla enzymów metabolizujących białka. W związku z tym że są one rozpuszczalne w wodzie, nasz organizm nie potrafi magazynować ich zapasów w związku z czym łatwo jest doprowadzić do ich niedoborów. Nie będę tu opisywać roli wszystkich witamin z grupy B skoncentruję się na tych najważniejszych.
Witamina B1 – Tiamina – jest istotnym składnikiem odgrywającym dużą rolę w metabolizmie tkanki nerwowej. Klinicyści w swych badaniach wskazują na możliwy związek  pomiędzy odczuwanym zmęczeniem w chorobach autoimmunologicznych, a niedoborem tiaminy. Witaminę tę znajdziemy w:
– wieprzowinie
– orzechach arachidowych i pistacjach
– porach, kalafiorach
– bananach, mandarynkach
Witamina B6 – Pirydoksyna –  bierze udział w konwersji jodu w hormon tarczycy, jej niedobór znacznie pogłębia niedoczynność tarczycy. Znajdziemy ją w:
– łososiu, halibucie, mięsie królika, wołowinie, kurczaku, indyku
– orzechach włoskich
– kaszy gryczanej, ryżu
– czerwonej papryce, szpinaku, brukselce, ziemiankach, kapuście pekińskiej, kalafiorze, grochu, kapuście, marchwi
– jajach kurzych
– jagodach i grzybach
Witamina B12 – Kobalamina –  niedobory tej witaminy są dość częste przy Hashimoto. Może to być spowodowane m.in. zbyt niskim poziomem kwasów żołądkowych. Aby dostarczyć ją wraz z pożywieniem musimy jeść:
– wątróbkę wieprzową, makrelę, pstrągi, śledzie, wołowinę, łososia, tuńczyka, jagnięcinę i kurczaki
– żółtka jaj

W diecie przy Hashimoto istotne jest  jedzenie 4-5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasowych,  bogatych w pełnowartościowe białko, węglowodany o niskim indeksie glikemicznym i tłuszcze o dużej zawartości nienasyconych kawasów tłuszczowych Omega 3. Dobrze jest jeść duże ilości kiszonek, najlepiej własnej roboty. Ostatni posiłek powinien być jedzony na 3 godziny przed snem. Zasady te są istotne ze względu na utrzymanie właściwego tempa przemiany materii.

Produkty, które powinno się wykluczyć z diety przy Hashimoto:

– kukurydza
– produkty zawierające syrop glukozowo-fruktozowy
– orzeszki ziemne
– pszenica
– produkty wysokoprzetworzone
– słodzone soki owocowe
– napoje gazowane
– owoce z puszki
– soja

Produkty, które względnie wykluczamy z diety przy Hashimoto:

– nabiał – masło, sery, mleko, twarogi, jogurty, kozie sery, owcze sery, lody, śmietana
– jajka
– gluten – jęczmień, żyto, nieoczyszczony owies i produkty je zawierające
– nasiona roślin strączkowych
– rośliny psiankowate – pomidory, papryka

Są pacjenci, którym stosowanie ww. zaleceń nie do końca pomaga. Każdy przypadek Hashimoto, może być inny, należy więc podejść do sprawy bardzo indywidualnie.
Niektóre osoby chorujące na Hashimoto decydują się na zastosowanie restrykcyjnej diety eliminacyjnej tzw. protokołu AIP, który przynosi im zdecydowaną poprawę. Mijają wszelkie dolegliwości, a hormony tarczycy są ustabilizowane, można się nawet spodziewać poprawy wyników laboratoryjnych w przeciągu 30-90 dni. Należy się jednak liczyć z tym, że u niektórych w wyniku odstawienia glutenu, nabiału i cukru w początkowym okresie może się pojawić gorsze samopoczucie, ale to po jakimś czasie mija, jest to reakcja odstawienna organizmu uzależnionego od tych produktów.
Protokół AIP
Pokarmy, których unikamy:
– Gluten
– Zboża (w tym kasza gryczana i ryż)
– Jajka
– Soja
– Rośliny strączkowe
– Rośliny psiankowate – pomidory, papryka, ziemniaki, bakłażany, jagody goi i przyprawy z psiankowatych
– Nabiał
– Cukry ( także miód oraz syropy klonowy i z agawy)
– Konserwy w puszkach, pokarmy przetworzone
– Żywność z wysokim indeksem glikemicznym
– Wszystkie orzechy i nasiona (oprócz orzechów kokosowych)
– Alkohol
– Kofeina
Odradza się także jedzenie grzybów, które mogą zaostrzać infekcję Candidy, o której pisałam w jednym z moich wcześniejszych artykułów.
Pokarmy zalecane przy diecie AIP:
– warzywa z upraw ekologicznych – z wyjątkiem wymienionych wyżej
– bataty
– kokosy i jego przetwory
– owoce z niskim IG – z upraw ekologicznych
– produkty fermentowane
– ryby morskie
– tłuszcze i oleje
– zioła i przyprawy oprócz wymienionych wyżej

Bibliografia:
1. Zaremba M. Zatrzymaj Hashimoto. Wzmocnij tarczycę. Pascal.Bielsko-Biała 2017
2.Michael I. Liontiris, MD, Elias E. Mazokopakis MD, PhD  A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D andgluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hell J Nucl Med. 2017 Jan-Apr;20(1):51-56
3.https://hashima.pl/choroba-hashimoto?gclid=CjwKCAjw_IPcBRAjEiwAl44QkWf7dfr0nHPvyk11–nwxWDhsQtsGFdhsKEoZOz6FeX_Qy_RfgSwAhoCqQkQAvD_BwE
4. http://www.tarczycahashimoto.pl/blog/dieta-autoimmunologiczna