Choroby dietozależne – Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze, to kolejna choroba cywilizacyjna zwana epidemią XXI wieku zaliczana do chorób dietozależnych. Niestety statystyki są zatrważające, bo w Polsce, aż 36 % osób dorosłych cierpi na tę chorobę, jedna trzecia dorosłej populacji w ogóle nie zdaje sobie sprawy, że ona ich dotyka, a tylko 10% osób jest skutecznie leczona. Szacuje się, że w wyniku nadciśnienia tętniczego na całym świecie dochodzi do 6% zgonów. Na dodatek jest to choroba, którą spotyka się nie tylko u osób dorosłych, ale niestety już także u małych dzieci dzieci.
Badania naukowe wskazują, iż „Wysokość ciśnienia we wczesnym okresie życia, a nawet w okresie noworodkowym, istotnie wpływa na jego wartość w późniejszych latach. Im wyższe ciśnienie tętnicze stwierdza się po urodzeniu, tym wyższych jego wartości należy się spodziewać w wieku młodzieńczym i dojrzałym.” [3]

Czym jest nadciśnienie tętnicze?
To choroba układu krążenia, charakteryzująca się stale podniesionym ciśnieniem krwi tętniczej.
Rozpoznajemy je w przypadku, gdy wartości ciśnienia tętniczego w trakcie dwóch wizyt  u lekarza są:

• wyższe lub równe 140 mm Hg dla ciśnienia skurczowego
• wyższe lub równe 90 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego.

Powikłania Nadciśnienia Tętniczego:

• choroba wieńcowa
• udar mózgu
• niewydolność serca
• uszkodzenie funkcji nerek
• uszkodzenie naczyń w siatkówce oka
• przerost mięśnia lewej komory serca
• miażdżyca w tętnicach kończyn dolnych
• tętniak aorty

Przyczyny Nadciśnienia Tętniczego

Mówi się, iż przyczyny nadciśnienia nie są  dokładnie znane, w ponad 90%, jest to tak zwane nadciśnienie pierwotne , samoistne. Natomiast nadciśnienie wtórne występujd, gdy możemy określić jakie czynniki je spowodowały. Najczęściej jest ono konsekwencją innych chorób lub zażywanych leków, ale także czynniki genetyczne i środowiskowe mają tu niebagatelny wpływ na powstanie tej choroby.
Zmiana stylu życia często obniża ryzyko zachorowania na nadciśnienie.

Czynnikami wpływającymi na wzrost ryzyka zachorowania są:
– otyłość – każdy wzrost nadwagi o 5 kg powoduje wzrost ciśnienia tętniczego o ok. 5 mm Hg
– nadmierne spożycie sodu – podwyższa ciśnienie skurczowe o ok. 5 mm Hg, rozkurczowe o ok. 3 mm Hg
– brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia zwiększa ryzyko zachrowania aż 1,5 krotnie
– palenie tytoniu
– zwiększone spożycie alkoholu
– długotrwały stres

Leczenie nadciśnienia tętniczego

Oczywiście najczęściej stosujemy farmakologię w postaci beta-blokerów, alfa- blokerów, blokerów kanałów wapniowych, leków moczopędnych, leków bezpośrednio rozkurczających naczynia lub działających na centralny układ nerwowy i innych.
Jednakże dodatkowym kluczowym czynnikiem jest zmiana stylu życia.

Okazuje sie, że jeśli:
– zmniejszymy spożycie soli – do 2.4 g sodu lub 6 g chlorku sodu dziennie – nasze ciśnienie ulegnie obniżeniu o ca. 2-8 mm Hg
– ograniczymy spożycie alkoholu – ciśnienie powinno spaść o 2-4 mm Hg
– zmniejszymy masę ciała u osób otyłych o 10 kg – ich ciśnienie ulega obniżeniu o 5-20 mm Hg
– będziemy spożywać dużo owoców, warzyw i produktów mlecznych z obniżoną  zawartością tłuszczów nasyconych i tłuszczu ogółem – nasze ciśnienie obniży się o ca. 8-14 mm Hg
– zwiększymy naszą aktywność fizyczną do co najmniej 30 minut szybkiego chodzenia lub innych ćwiczeń aerobowych – to ciśnienie powinno obniżyć się o 4-9 mm Hg.

Zmiana stylu życia to nie tylko kwestia obniżenia poziomu ciśnienia tętniczego, ale także wpływ na większą skuteczność stosowanej farmakologii.

Dopasowanie diety dla osób z nadciśnieniem tętniczym to niezwykle istotna sprawa. Stosowanie prostej diety bez sodowej przynosi skuteczność jedynie w 30% przypadków. Liczne badania potwierdzają, iż zarówno dieta DASH Dietary Approches to Stop Hypertension ) jak też dieta Śródziemnomorska podnoszą skuteczność radzenia sobie z tą chorobą.

Oprócz ograniczenia ilości soli polegającej na niedosalaniu pokarmów, ale także unikaniu produktów o wysokiej zawartości sodu oraz kupowaniu produktów o jego obniżonej zawartości należy skupić się na podaży magnezu, wapnia i potasu. Powinniśmy spożywać pokarmy zawierające duże ilości tych pierwiastków, które są kluczowe w walce z nadciśnieniem.
Nie wolno też zapomnieć o ograniczeniu ilości spożywanej kawy i napoi zawierających kofeinę.

Badania wykazują również, iż  należy wykluczyć z jadłospisu lukrecję, gdyż zawarta w niej Glicyryzyna powoduje zwiększenie ciśnienia tętniczego. Lukrecja dodawana jest do napojów lub cukierków, warto więc czytać etykiety kupowanych produktów.

Bibliografia:

1. Monika Bronkowska , Helena Martynowicz , Karolina Żmich, Andrzej Szuba , Jadwiga Biernat – Wybrane elementy stylu życia oraz wiedza żywieniowa otyłych osób z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/viewFile/12351/10189

2. Katarzyna Grabańska, Paweł Bogdański – Miejsce leczenia niefarmakologicznegobw prewencji i terapii nadciśnienia tętniczego – https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/viewFile/28730/23499

3. Widecka K. Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży — coraz większy problem medyczny https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/12228

4. http://kardiologia.biziel.pl/11f2.pdf