Natura termiczna jedzenia

Od jakiegoś czasu do mojego artykułu Przyswajamy owoce i warzywa – czyli ich natura, zasadowość oraz wartości odżywcze „wrzucam” wpisy ze zdjęciami opisującymi właściwości poszczególnych owoców i warzyw. Między innymi piszę tam o naturze termicznej tych produktów. No właśnie o co chodzi z tą naturą?

Nie wszyscy zdajemy sobie sprawę, że to co jemy ma ogromny wpływ na stan ogrzania naszego organizmu i bynajmniej nie chodzi tu tylko o spożywanie, ciepłych bądź zimnych posiłków.

Chodzi tu o klasyfikację produktów spożywczych związaną z  ich energetycznym odziaływaniem na nasze narządy. Jest to bardzo istotne, aby móc przygotowywać  zrównoważone, smaczne i zdrowe dla nas posiłki. Stąd też produkty dzielimy na:

• gorące (rozgrzewające organizm),

• ciepłe (działające lekko rozgrzewająco, wspomagające aktywność),

• neutralne (wzmacniające energię, równoważące pracę narządów),

• chłodne/nawilżające (sprzyjające budowie krwi i płynów odżywczych ciała),

• zimne (wychładzające oganizm).

Stosunek produktów ciepłych do zimnych w diecie nie powinien być stale taki sam. Powinniśmy go zmieniać  w ciągu roku, tak aby  jesienią i zimą  stosować bardziej rozgrzewające jedzenie,  natomiast latem ochładzające. To jedna z podstawowych zasad dietetyki energetycznej. Pamiętajmy jednakże, że nie jest to jednoznaczne z całkowitym wykluczeniem  potraw ochładzających w okresie zimowym bądź jesiennym oraz ogrzewających latem.

Na to czy dana potrawa ochłodzi nas, ogrzeje, czy też będzie wpływać neutralnie mają wpływ następujące czynniki:
– sposób przyrządzania -surowe mają naturę ochładzającą, gotowanie sprzyja wzrostowi właściwości ogrzewajacych, fermentowanie, marynowanie i kiełkowanie silnie ochładza
– część rośliny – czy jest to owoc, liść czy też korzeń – korzenie mają zdecydowanie cieplejszą termikę niż liście.
– klimat w którym rośliny rosną i dojrzewają – w klimacie gorącym rośnie więcej roślin ochładzających, niż w zimnym bądź umiarkowanym
– sposób uprawy i długość wegetacji roślin – im dłuższa wegetacja tym cieplejsza natura termiczna, rośliny o krótkiej wegetacji mają właściwości ochładzające. Natomiast nadmierne nawożenie upraw ochładza naturę termiczną wyhodowanych produktów
– rodzaj energii użytej do obórbki cieplnej – najbardziej energetyczna jest słoma, potem drewno, węgiel, gaz, a najmniej energia elektryczna.

Głównym czynnikiem wpływającym na temperaturę energetyczną, jest obróbka cieplna produktów, pisałam już o gotowaniu, ale warto również wiedzieć, że choć mrożenie nie pozbawia jedzenia wartości odżywczej w postaci witamin i mikro/makroskładników, to jednak ich natura termiczna zostaje poważnie uszkodzona. Warto też zwrócić uwagę na sam proces jedzenia, dłuższe przeżuwanie nie tylko przyczynia się do lepszej strawnosci pokarmów, ale także do wytworzenia większej ilości ciepła.

Poniżej przedstawiam Wam klasyczny podział produktów z zaznaczeniem ich natury termicznej.

• WARZYWA  – mają bardzo różną termikę, spotkamy wśród nich, zarówno zimne, chłodne jak i ocieplające. Żeby łatwiej odgadnąć ich naturę sugeruję posługiwać się kalendarzem ich wegetacji.  I tak warzywa letnie są bardziej ochładzające np. pomidory, ogórki, sałata, cukinia,  a warzywa jesienne i zimowe (kopcowane) -ziemniak, burak, marchew, seler, cebula, czonek, pietruszka, kapusta, dynia są neutralne i ciepłe.
• OWOCE – mają w przeważającej większości naturę nawilżającą i ochładzającą.  Silnie ochłądzające, bądź zimne są owoce rozsnące w gorącym klimacie tj. arbuzy, cytrusy, banany. Do owoców o naturze ocieplającej należą czereśnie. Natomiast naturę neutralną mają jabłka
• ZBOŻA- należą do najbardziej zrównoważonych i neutralnych pokarmów.
• MIĘSO – ma termikę  ogrzewającą, dlatego też intuicyjnie spożywamy go więcej jesienią i zimą.
• MLEKO I JEGO PRZETWORY – to produkty neutralne, ochładzające i nawilżające, a w przypadku procesów fermentacyjnych stają się jeszcze bardziej ochładzające.
• PRZYPRAWY – mają zdecydowanie naturę ciepłą i mocno ogrzewającą dlatego tak chętnie dodajemy je do innych produktów, aby podnieść ich termikę – np. jabłka i banany z cynamonem.

W związku z tym, że zarówno stan nadmiaru, jak i niedoboru negatywnie wpływają na nasze zdrowie, ważne jest, aby odpowiednio do pory roku i wykonywanej przez nas aktywności, ani nadmiernie nie rozgrzewać organizmu, ani też nie doprowadzić do jego wyziębienia.